Komið sæl félagar.
Sjómannadagurinn er á sunnudaginn. Af því tilefni óska ég sjómönnum og fjölskyldum þeirra gleðilegrar Sjómannadagshátíðar.
Eins og við öll vitum var kjarasamningur sem SSÍ undirritaði fyrir hönd sinna félaga þann 7. febrúar sl. felldur. Litlar þreifingar hafa verið síðan þá. Einn fundur með SFS þar sem farið var yfir úrslit atkvæðagreiðslunnar og hvað væri til ráða. Skemmst er frá að segja að viðsemjendur okkar eru ekki tilbúnir að gefa meira í samninginn á þeim tímapunkti. Nú hafa VM og SVG verið að funda með SFS hjá Sátta, þrisvar sinnum. Guðmundur hefur haldið okkur upplýstum um þær viðræður. Það er verið að tala um hækkun á skiptaprósentu í lífeyrisleiðinni, hærra tímakaup fyrir vélamennina, breyting á orðalagi í grein 1.39.1., opið uppsagnarákvæði eftir 5 ár og dittinn og dattinn. En útgerðin spyr alltaf á móti hvað sjómenn vilja láta á móti. Þannig að á þessum tímapunkti er lítið að gerast.
En hvað varð til þess að sjómenn felldu?
Fyrir það fyrsta undirritaði Sjómannafélag Íslands samninginn nokkrum dögum á eftir okkur og fór í að rakka hann niður á öllum vígstöðvum með öllum tiltækum ráðum. Reynt var að fara gegn þeim á samfélagsmiðlunum en þar var mér hent út og öllu sem ég skrifaði var eytt í snarhasti.
Við fórum víða um land og vorum einnig með Teams fundi og kynntum samninginn. Mætingin var satt að segja ekki nógu góð en þar sem sjómenn komu á kynningu var samningnum vel tekið. En það er ekki nóg þegar leynt og ljóst er grafið undan þeirri vinnu sem átti sér stað.
Tímalengd samningsins fór fyrir brjóstið á sumum en þegar upp er staðið var verið að festa hlutaskiptakerfið í sessi enn frekar með tímalengdinni og tryggja hækkun kauptryggingar og kaupliða jafnhliða með tengingu við SGS taxta. Einnig er uppsagnarákvæði sem hægt er að virkja. Uppsagnarákvæðið má styrkja enn frekar held ég og virðist vera fær leið hjá SFS.
Fyrir 3,5% mótframlagið greiddu sjómenn 1/3 af kostnaðinum en útgerðin 2/3. Það samsvarar um 1,5 milljarði í kostnaðarauka fyrir útgerðina á ársgrundvelli. Það er greinilega ekki nóg þannig að reyna verður að lækka þann kostnað sem sjómenn láta í mótframlagið.
Grein 1.39.1. fór illa í marga en í raun er verið að styrkja þá grein sem hefur verið í kjarasamningi frá 2004. Þessi breyting hefði styrkt félögin til að koma að breytingum á útgerðarháttum og eða nýjum veiðigreinum með þeim hætti að viðunandi sé. Þessari grein ætti að vera hægt að breyta þannig að sátt náist um hana.
Að gert sé upp úr 100% aflaverðmæti er til mikillar einföldunar á hlutaskiptunum og festir hlutaskiptin enn frekar í sessi. Olíuverðsviðmiðið fellur út svo ekki þarf að rífast um það meir. Orkuskiptin eru fram undan í útgerðinni á Íslandi. Líta má svo á að framlag sjómanna til orkuskiptanna sé sú sátt sem fellst í að olíuverðsviðmiðið falli út.
En ef vilji er til má hafa það áfram inni og reikna erlendu verðbólguna inn í viðmiðunartöflurnar.
Við höfum heyrt að sjómenn séu ósáttir með að þurfa að ísa yfir afla í löndun. Þeir þurfa þess ekki ef búið er að ráðstafa aflanum. Einungis ef afli fer óseldur í gáma til útflutnings. Ef brögð eru að þessu þá þarf að gera fyrirtækjunum það alveg ljóst að þeir eru að brjóta kjarasamning sem getur varðað sektum. Ef afli er seldur þegar komið er í land er aflinn á ábyrgð útgerðar en ekki áhafnarinnar. Nú þegar lítið stopp er á milli túra er þetta enn brýnna að hafa þetta í huga.
Ýmislegt fleira má tína til en læt þetta nægja að sinni.
Eins og kunnugt er samþykktu skipstjórnarmenn samninginn. Það bindur hendur okkar talsvert en þó ekki alveg að mínu mati. Tilfæringar má eflaust gera á hinum fellda samningi okkur til hagsbóta. Við höfum óskað eftir fundi með Sáttasemjara í næstu viku en ekki er kominn tími á hann þegar þetta er ritað.
Góða skemmtun um Sjómannadagshelgina
Kveðja Valmundur
Mynd úr safni AFLs
